Yêu hay chết

    Đó là khoảnh khắc của tình yêu và cái chết, ranh giới giữa đam mê và lý trí, giữa bảo tồn bản năng sống và sống thật dồi dào.  

Chết ở Venice là một kiệt tác của Thomas Mann, ở đó ông đóng vai như một kẻ đang ở trên đỉnh cao của nghệ thuật, nhưng cũng ở đó, nghệ thuật vắng bóng cơn khát tình yêu, yêu tố xúc cảm và những những làn sóng dữ dội của đam mê bị khô héo và lụi tàn. Nghệ thuật với ông nghệ sĩ chỉ còn là những mô thức và thiếu đi phần chất liệu, thiếu đi yếu tố sống còn của tác phẩm nghệ thuật : yếu tố đam mê, yếu tố lửa 

    Nhưng hành trình đi tìm kiếm cảm hứng cũng là lúc ông đi vào trong năng động của cuộc sống. Trong đó, nghệ thuật bám rễ nơi con người, và hơn hết, trong mối tương quan mầu nhiệm giữa người và người. Một chàng thanh niên trên bờ biển bỗng trở nên đối tượng của chính ông. Để mỗi nụ cười, một cái liếc mắt, một sự tự do nảy nở trong tâm hồn cũng làm ông đắm đuối và si mê.

 Nhưng Thomas mann không dừng lại ở đó, kịch tích của câu chuyện ở khoảnh khắc định mệnh: bệnh dịch. Giờ đây là ranh giới của mọi tính toán và cơn khát của con tim đối chọi nhau. Chạy trốn bệnh dịch và né tránh tình yêu hay là đối diện với bệnh dịch và yêu đương tới mức điên cuồng, tới coi thường cái chết. 

    Lý trí tìm kiếm điều kiện sống tối ưu, tình yêu mong muốn đốt hết mọi năng lượng sống, lý trí chạy trốn cái chết, tình yêu đối diện cái chết. Thế lượng nan làm cho ông sống nhưng cũng đe dọa sự sống, nhắc chân chạy trốn cái đẹp sẽ mãi là nỗi luyến tiếc, ở lại tình yêu có lẽ cũng chẳng trọn vẹn. 

     Vì thế ông cứ chần chừ trước bệnh dịch và yêu cho đến chết.  Làm sao con người có thể kháng cự trước cái tàn bạo của điều kiện sống và yêu cho hết mình, cho hết hơi thở để có thể chết khi còn đang yêu ? Hay là sống và luôn đến trễ trước tình yêu hay là luôn để tình yêu phía sau ?

    Chết ở một nơi xinh đẹp có lẽ cũng chẳng đẹp hơn một cái chết khi đang yêu, khi đó, cái u ám của điều kiện sống trở nên hùng vĩ và bao la. Cái vĩ đại này vượt lên cái đẹp của tự nhiên. Câu hỏi không còn là sống hay chết mà là yêu hay là chết ?


Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Cảm thức kỳ lạ

Hình ảnh
Tại sao ta đánh mất cảm thức kỳ lạ? Cảm thức kỳ lạ là trải nghiệm của sự tò mò và bất ngờ. Mời gọi ta bước tới điều chưa hiểu, thôi thúc ta lục lọi và tìm tòi, đi lên và sáng tạo để biết. Nó gắn với "tâm" và "trí" bởi mệnh đề: Tôi muốn biết. Trẻ nhỏ có cái cảm thức này, chúng tìm tòi, chúng muốn khám phá, và đặc biệt: chúng hỏi. Thật vui khi thấy chúng hỏi bởi chúng đang trải nghiệm một trong những kinh nghiệm quý giá nhất của con người: cảm thức kỳ lạ. Nếu cảm thức kỳ lạ mở ra một thế giới luôn mới mẻ, nó đòi ta tham dự vào mầu nhiệm thế giới qua các câu hỏi và đi vào để tìm hiểu, thì ngày nay hẳn ta thấy cảm thức của sự nhàm chán cũng đầy dẫy. Cảm thức nhàm chán là bởi ta nghĩ rằng nó lặp lại. Đó là câu hỏi thú vị mà Nietzsche đặt ra: nếu ta tiếp tục sống một cuộc đời, hay nhiều cuộc đời nữa mà những biến cố cũng như vậy, niềm vui, nỗi đau cũng như vậy, liệu ta có chọn cuộc sống đó hay không? Thiên đàng mà cũng ăn uống, cũng lấy vợ gả chồng thì ta còn khao khát th...
Đọc thêm

Buồn ơi, Chào Mi

Hình ảnh
  Buồn ơi, chào Mi Francoise Sagan, đã vẽ nên một bi kịch trong Buồn ơi, chào Mi : cuộc xung đột giữa tự do và trật tự, giữa bản năng và ý thức, giữa khoái lạc nhất thời và ý nghĩa bền vững. Bản chất cuộc sống hẳn là vậy, là sự đấu tranh giữa hai đối cực, là nỗi nhớ, là sự cưỡng bức, là sự dứt bỏ và nỗi nhớ nhung.  Cécile – nhân vật chính – không chỉ là một cô gái trẻ sống buông thả theo cha. Cô là hiện thân của một con người đang đi tìm tự do tuyệt đối – một tự do không bị ràng buộc bởi đạo đức, bổn phận, hay định chế xã hội. Cô sống bằng giác quan, bằng khoái cảm, bằng sự phiêu lưu của tâm hồn không giới hạn. Trong cô là tinh thần nổi loạn: con người được ném vào cuộc đời mà không có hướng dẫn, không có bản đồ, chỉ còn lại chính mình và sự lựa chọn. Chọn là sống ! Ràng buộc là chết !!! Cha cô – Raymond – là một người đàn ông vô trách nhiệm, sống trọn vẹn với khoái lạc. Ông không cần lý do để yêu, để thay đổi người tình, để sống như thể cái chết không tồn tại. Cécile học ...
Đọc thêm

Thay đổi hay là đánh mất?

Hình ảnh
  Thay đổi hay là đánh mất? Có sự thay đổi nào không đi kèm mất mát? Có mất mát nào không kéo theo một sự biến đổi, một gương mặt mới? Đâu là ranh giới giữa thay đổi và đánh mất — có khi nào ta thay đổi mà vẫn giữ nguyên vẹn? Khi bước vào một nền văn hóa mới, con người ta thường đứng trước một ranh giới mong manh, và đôi khi đầy nguy hiểm: ranh giới giữa sự thích nghi và sự đánh mất chính mình. Những điều mới mẻ, những khả thể chưa từng biết, có thể phá vỡ những hình ảnh ta từng mang trong đầu về thế giới. Chúng có thể mở ra những ảo tưởng, những vẻ hào nhoáng mà ta khao khát trở thành. Nhưng ở đâu có cái mới, ở đó có đòi hỏi phải thích nghi. Hoặc là thích nghi, hoặc là bị loại trừ. Thế nhưng, trong nỗ lực thích nghi ấy, luôn tiềm tàng khả thể của sự mất mát — mất đi bản chất, mất đi sự nhất quán nội tâm, chỉ còn lại một cái hình mờ nhòe của chính mình. Trong cố gắng hòa nhập, đôi khi ta đánh rơi luôn cả lý do khiến mình muốn hòa nhập ngay từ đầu. Ai cũng khuyên: hãy thay đổi ...
Đọc thêm