Buồn ơi, Chào Mi

 Buồn ơi, chào Mi

Francoise Sagan, đã vẽ nên một bi kịch trong Buồn ơi, chào Mi: cuộc xung đột giữa tự do và trật tự, giữa bản năng và ý thức, giữa khoái lạc nhất thời và ý nghĩa bền vững. Bản chất cuộc sống hẳn là vậy, là sự đấu tranh giữa hai đối cực, là nỗi nhớ, là sự cưỡng bức, là sự dứt bỏ và nỗi nhớ nhung. 

Cécile – nhân vật chính – không chỉ là một cô gái trẻ sống buông thả theo cha. Cô là hiện thân của một con người đang đi tìm tự do tuyệt đối – một tự do không bị ràng buộc bởi đạo đức, bổn phận, hay định chế xã hội. Cô sống bằng giác quan, bằng khoái cảm, bằng sự phiêu lưu của tâm hồn không giới hạn. Trong cô là tinh thần nổi loạn: con người được ném vào cuộc đời mà không có hướng dẫn, không có bản đồ, chỉ còn lại chính mình và sự lựa chọn. Chọn là sống ! Ràng buộc là chết !!!

Cha cô – Raymond – là một người đàn ông vô trách nhiệm, sống trọn vẹn với khoái lạc. Ông không cần lý do để yêu, để thay đổi người tình, để sống như thể cái chết không tồn tại. Cécile học được từ cha mình một kiểu tự do – nhưng đó là tự do không có nền móng, tự do của những kẻ luôn chạy trốn sự trống rỗng bằng khoái cảm. 

Và rồi Anne xuất hiện – như một lực đối nghịch. Anne mang theo sự trật tự, tri thức, chiều sâu – đại diện cho một lối sống khác: có giới hạn, có suy tư, có tự chủ. Ở một tầng sâu hơn, Anne đại diện cho tự do có trách nhiệm. Cô có sự tiết chết trong khoái cảm, có thứ tình yêu mang gáng trách nhiệm, hiểu biết giá trị của trí thức trên thân xác. Chọn nói không !!! chọn để có thể không chọn ! Đỉnh cao của chọn lựa phải chăng là dấn mình vào sự thụ động ? của việc khép mình vào những ranh giói ?

Nhưng Cécile không thể chấp nhận Anne. Cô không thể để thế giới được trật tự hóa theo những quy tắc của người khác. Cô chọn tự do bản năng – chọn phá vỡ Anne, phá vỡ mọi nỗ lực thiết lập ý nghĩa. Và rồi, Anne chết. Cái chế như là kết quả của âm mưu hèn hạ và cay đắng. Nhưng cái chết ấy không giải phóng được Cécile – ngược lại, nó dìm cô vào nỗi buồn, nỗi buồn của một người đã giành được tự do, nhưng không thể chịu nổi hậu quả của chính tự do ấy.

Cécile hiểu rằng, tự do không dẫn đến hạnh phúc nếu không có một nền tảng đạo đức, một ý nghĩa nào đó để hướng về. Nhưng đã quá muộn. Cô sống tiếp, vẫn là trái tim nóng bỏng ấy, vẫn đi tìm khoái lạc mới – nhưng trong những giây phút tĩnh lặng nhất, cô lại nhớ đến Anne. Nhớ như một thứ ánh sáng đã bị cô dập tắt.Và khi ấy, thứ còn lại chỉ là nỗi buồn – không phải một cảm xúc thoáng qua, mà là hệ quả tất yếu của một cuộc đời phi mục đích, phi lý, mà con người hiện sinh buộc phải đối mặt, một mình. Và hẳn ta luôn nhớ đến một trật tự, một miền đất hứa mỗi lần trống rỗng và hoang đàng !!! 

Nỗi buồn, theo cách hiểu này, không còn là một cảm xúc tiêu cực đơn thuần, cũng không chỉ là dấu hiệu của mất mát hay hụt hẫng. Nó là sự thức tỉnh trước một trật tự đã rạn vỡ, một dấu hiệu rằng con người đã lạc bước khỏi hành trình đi tìm căn nguyên và ý nghĩa của cuộc sống. Trong cõi buồn ấy, ta không chỉ dừng lại ở sự tiếc nuối, mà còn bắt đầu nhận ra những tầng sâu chưa được gọi tên – nơi mà những vui thú bề mặt không thể chạm tới. Sự trống rỗng phải chẳng cũng là một cơ hội ?

Nỗi buồn, vì thế, trở thành một dạng niềm vui bị ẩn giấu – niềm vui của sự thấu hiểu, của một cú xoay mình hướng về nội tâm, về cái thiết yếu. Nó không phải là sự chấm dứt của khoái lạc, mà là sự mở ra của một khát vọng mãnh liệt hơn, tinh tuyền hơn – khát vọng sống thật, khát vọng gắn bó với điều chân thực. Chính trong giây phút buồn, con người có thể chạm tới chiều sâu của cảm xúc, và có thể là người hơn ? một kẻ luôn tìm kiếm niềm vui vĩnh cửu ? 

Buồn ơi – không còn chỉ là tiếng than cho một tình yêu tan vỡ như Nguyễn Ánh 9, mà trở thành lời mời gọi. Không chỉ là ở bên và thưởng thức nỗi buồn như một người bạn, nhưng còn là bạn đường dẫn ta vào một nơi khác,  một cái gì đã mất, nơi cội nguồn được hé mở. Hãy giúp ta không trốn chạy mà dám đi xuyên qua bóng tối, để biết rằng bên kia nỗi buồn là một dạng ánh sáng, một niềm vui ? Phải chăng vĩnh cửu đang đến với ta theo hình thức của nỗi buồn và chán ngán ? và khi đó ta nên "chào", nên đón nhận như là một món quà, một sự tước đoạt khỏi niềm vui nhân gian ?  Và bất cứ khi nào nỗi buồn chạm đến, ta có thể tự nhủ rằng, niềm vui đang ở rất gần rồi ?

Cay đắng và mỉm cười  !Buồn ơi, chào mi---

Ngày mưa.............

Lahore, 26 June