Những huyền thoại

 Huyền thoại của thành công


Trào lưu phân tích những huyền thoại vào giữa thế kỷ XX được tiên phong bởi chủ nghĩa cấu trúc. Huyền thoại trở thành những biểu tượng để thông diễn những cấu trúc trong suy tư của con người. Myths vì thế không là câu chuyện cá nhân nhưng là sự biểu lộ của cả một nền văn hóa mà hiện tại không thể thoát khỏi. Dường như tất cả đang hít thở một huyền thoại mà không ai có thể nắm bắt được. Không khí đi sâu vào trong huyết quản và chúng ta chỉ có thể cảm nhận.

Nền văn hóa chúng ta được xây dựng bởi những biểu tượng của thành công (Lesniak). Hay nói cách khác, chúng ta đang viết nên huyền thoại về thành công, về sự thay thế các giá trị, các thần tượng. Nếu biểu tượng (symbols) trở thành khung quy chiếu để con người hành động trong dòng lịch sử, thì hình ảnh của thành công chính là biểu tượng quy ước quá trình phán đoán và thậm chí những khao khát của con người, vốn bị quá trình biểu tượng hóa đình hình. Sự kết nối bởi mạng xã hội làm cho những hình ảnh này các nhanh chóng trở thành phổ quát. Đồng thời nó làm cho quá trình nhị nguyên hóa xảy ra trong cá nhân cũng như cộng đồng. Sự phân cực xảy là sự kết quả của sự dị biệt (Derrida), theo đó, cá nhân luôn đứng giữa lằn ranh của việc chọn cho mình một sự khác biệt hay trở về với đám đông.

Cấu trúc nhị nguyên giữa thành công và thất bại vô tình làm cho con người xa rời thực tại xung quanh để đẩy trí tưởng tưởng vào những gì bên kia. Đồng thời, tha hóa chính mình bởi những gì chưa hoàn hảo tồn tại trong chính bản thân. Sự thất bại vì thế là xác chết và chúng ta vô tình bên lề hóa tất cả những thực tại xem ra là bình thường. Mồ hôi, nước mắt, cái chết thay vì được trực quan (perceive), cảm nhận thì nhanh chóng biến thành xa lạ bởi chúng là biểu tượng nghịch chiều với thành công, là bên kia của thành công. 

Biến đời sống thành một cái gì bên kia trí tưởng tượng và bên trong bàn tay. Thành công bao giờ cũng là của người khác...kể cả những người thành công cũng nghĩ vậy. Ví chăng những biểu tượng cung cấp cho con người khả thể suy tư (Ricoeur), nhưng biểu tượng thành công của thời đại lại giới hạn suy tư về những gì bên kia. Chúng ta cần những biểu tượng của thất bại...như sự phá vỡ sự thống trị của thành công.  Ít nhất về mặt ngôn ngữ, khái niệm “thành công” và “thất bại” làm cho trí tưởng tượng vụt mất khỏi chủ thể của chính nó. 

Nó làm cho con người đi ra và chạy trốn thay vì đi vào và đón nhận. 

Nhận xét

  1. ToBeHumblelúc 03:24 20 tháng 1, 2024

    Vậy đâu là thành công thực sự - thứ thành công không bị chi phối và bị quá trình biểu tượng hóa định hình?

    Trả lờiXóa
  2. Hy vọnglúc 05:31 20 tháng 1, 2024

    Thành công là một khái niệm mà tự nó là thực tại gắn liền với hoàn hảo của hiện hữu, dù có nhiều cấp độ. Thành công hiểu theo kiểu này là Being (gắn liền với sự trọn vẹn của hiện hữu). Thành công theo nghĩa biểu tưởng là những việc nền văn hóa hiện đại cố gắng gắn ý niệm thành công với having mà nhầm tưởng với nó là hạnh phúc (Aristotle). Ở đây không nhắm đến thành công thực sự nhưng nhắm tới việc khái niệm hóa thành công thành những biểu tượng của chủ nghĩa tiêu thụ làm con người vật hóa chính con người như là sản phẩm thay vì làm chủ thể.

    Trả lờiXóa

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Cảm thức kỳ lạ

Hình ảnh
Tại sao ta đánh mất cảm thức kỳ lạ? Cảm thức kỳ lạ là trải nghiệm của sự tò mò và bất ngờ. Mời gọi ta bước tới điều chưa hiểu, thôi thúc ta lục lọi và tìm tòi, đi lên và sáng tạo để biết. Nó gắn với "tâm" và "trí" bởi mệnh đề: Tôi muốn biết. Trẻ nhỏ có cái cảm thức này, chúng tìm tòi, chúng muốn khám phá, và đặc biệt: chúng hỏi. Thật vui khi thấy chúng hỏi bởi chúng đang trải nghiệm một trong những kinh nghiệm quý giá nhất của con người: cảm thức kỳ lạ. Nếu cảm thức kỳ lạ mở ra một thế giới luôn mới mẻ, nó đòi ta tham dự vào mầu nhiệm thế giới qua các câu hỏi và đi vào để tìm hiểu, thì ngày nay hẳn ta thấy cảm thức của sự nhàm chán cũng đầy dẫy. Cảm thức nhàm chán là bởi ta nghĩ rằng nó lặp lại. Đó là câu hỏi thú vị mà Nietzsche đặt ra: nếu ta tiếp tục sống một cuộc đời, hay nhiều cuộc đời nữa mà những biến cố cũng như vậy, niềm vui, nỗi đau cũng như vậy, liệu ta có chọn cuộc sống đó hay không? Thiên đàng mà cũng ăn uống, cũng lấy vợ gả chồng thì ta còn khao khát th...
Đọc thêm

Buồn ơi, Chào Mi

Hình ảnh
  Buồn ơi, chào Mi Francoise Sagan, đã vẽ nên một bi kịch trong Buồn ơi, chào Mi : cuộc xung đột giữa tự do và trật tự, giữa bản năng và ý thức, giữa khoái lạc nhất thời và ý nghĩa bền vững. Bản chất cuộc sống hẳn là vậy, là sự đấu tranh giữa hai đối cực, là nỗi nhớ, là sự cưỡng bức, là sự dứt bỏ và nỗi nhớ nhung.  Cécile – nhân vật chính – không chỉ là một cô gái trẻ sống buông thả theo cha. Cô là hiện thân của một con người đang đi tìm tự do tuyệt đối – một tự do không bị ràng buộc bởi đạo đức, bổn phận, hay định chế xã hội. Cô sống bằng giác quan, bằng khoái cảm, bằng sự phiêu lưu của tâm hồn không giới hạn. Trong cô là tinh thần nổi loạn: con người được ném vào cuộc đời mà không có hướng dẫn, không có bản đồ, chỉ còn lại chính mình và sự lựa chọn. Chọn là sống ! Ràng buộc là chết !!! Cha cô – Raymond – là một người đàn ông vô trách nhiệm, sống trọn vẹn với khoái lạc. Ông không cần lý do để yêu, để thay đổi người tình, để sống như thể cái chết không tồn tại. Cécile học ...
Đọc thêm

Thay đổi hay là đánh mất?

Hình ảnh
  Thay đổi hay là đánh mất? Có sự thay đổi nào không đi kèm mất mát? Có mất mát nào không kéo theo một sự biến đổi, một gương mặt mới? Đâu là ranh giới giữa thay đổi và đánh mất — có khi nào ta thay đổi mà vẫn giữ nguyên vẹn? Khi bước vào một nền văn hóa mới, con người ta thường đứng trước một ranh giới mong manh, và đôi khi đầy nguy hiểm: ranh giới giữa sự thích nghi và sự đánh mất chính mình. Những điều mới mẻ, những khả thể chưa từng biết, có thể phá vỡ những hình ảnh ta từng mang trong đầu về thế giới. Chúng có thể mở ra những ảo tưởng, những vẻ hào nhoáng mà ta khao khát trở thành. Nhưng ở đâu có cái mới, ở đó có đòi hỏi phải thích nghi. Hoặc là thích nghi, hoặc là bị loại trừ. Thế nhưng, trong nỗ lực thích nghi ấy, luôn tiềm tàng khả thể của sự mất mát — mất đi bản chất, mất đi sự nhất quán nội tâm, chỉ còn lại một cái hình mờ nhòe của chính mình. Trong cố gắng hòa nhập, đôi khi ta đánh rơi luôn cả lý do khiến mình muốn hòa nhập ngay từ đầu. Ai cũng khuyên: hãy thay đổi ...
Đọc thêm